روند تغییرات پوشش گیاهی و تولید در مراتع استان مازندران طی یک دوره 4 ساله (1384-1381)

ارزیابی مراتع و شناسایی تغییرات موجود در پوشش گیاهی، تولید و عوامل مؤثر بر آنها از موارد مهم برای برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهره برداری است. بر این اساس ابتدا با استفاده از منابع در دسترس، رویشگاه های عمدة استان مازندران تعیین و بعد در مناطق معرف هر رویشگاه یک سایت برای آماربرداری در سال 1380 تأسیس گردید. در 10 سایت ایجاد شده، عوامل مربوط به پوشش گیاهی (پوشش تاجی و تولید) در زمان آمادگی مرتع در طول 6 ترانسکت 200 متری در60 پلات یک مترمربعی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار متوسط درصد پوشش گیاهی در سایتهای ده­گانه، حداکثر در سال 1383 به­میزان 22/50 (درصد) و بیشترین میزان تولید نیز 87/417 (کیلوگرم در هکتار) در سال 1383 بوده است. حداقل درصد پوشش در سال 1381 با میانگین 38/47 درصد و میانگین تولید 46/391 و 63/391 در سالهای (1381) و (1382) بوده است. بر این اساس مشخص گردید که درصد پوشش و تولید با بارندگی در ارتباط بوده است. به­طوری­که در بیشتر سایتهایی که میانگین بارش بخصوص بارش در اواخر زمستان و بهار در سال 1383 بیشتر از سایر سالها بوده به واسطه آن میانگین درصد پوشش و تولید در همین سال بیشتر از سایر سالهای مورد مطالعه بوده است. همچنین نحوة مدیریت چرای دام در سایتها بر میزان تولید و پوشش تأثیر داشته است. سایتهای موجود در مناطق مرتفع دارای وضعیت مطلوب تری می­باشند. که آن هم به­علت شرایط اقلیمی مدیترانه ای سرد و بارندگی بیشتر و مدیریت مناسب چرای دام در مرتع، در این سایتها می باشد. در این سایتها گیاهان کلاس i و ii وضعیت بهتری در مقایسه با مراتع پایین دست دارند. در سایتهای واقع در مناطق پایین تر با اقلیم نیمه­خشک سرد بخصوص در درمنه­زارها، وضعیت پوشش گیاهی در مرتبة پایین تر از مناطق مرتفع تر قرار دارد که آن هم به­علت شرایط اقلیمی نیمه­خشک و استفاده از مرتع در دو فصل بهار و پاییز می­باشد. در این سایتها گیاهان کلاس iii غلبه یافته اند. بارندگی بر تمام شکلهای رویشی تأثیر داشته و برای گندمیان پایا هم در درصد پوشش و هم در تولید نقش داشته است. از آنجا که گیاهان بالشتکی برای محاسبه تولید در نظر گرفته نشدند، از این رو افزایش درصد پوشش در تولید نقش نداشته است. گیاهان یکساله نیز به واسطه افزایش بارندگیهای بهاره در برخی از سایتها در افزایش تولید نقش داشته اند.